Kale Köyünde Bir Beylik Hacıemiroğulları
MESVAK-Mesudiyeliler Birliği Hizmet Vakfı
Lütfen mesajla ulaşınız|
|
||||
Kale Köyünde bir Türk Beyliği : HACI EMİROĞULLARI
Değerli Hemşerilerim,
Mesudiye’nin kale köyünde, tarihi bir kale harabesi olduğunu ve yine aynı köyümüzde bu kale sakinlerine ait kümbet mezarların bulunduğu birçok hemşerilerimiz tarafından bilinmektedir. Gazetemizin bu sayısında ki makalemde siz değerli okurlarıma, Mesudiye’nin Kale Köyünde bulunan tarihi kale harabelerinden ve Kale Köyü kümbetlerinin tarih sahnesinde kaybolan geçmişinin kararmış günlerine bir nebze de olsa ışık tutmaya çalışacağım.
Maalesef bu tarihi yapılarımız bilimsel çevrelerden gerekli ilgiyi görememiş, arkeolojik çalışma ve koruma durumu da söz konusu olmamıştır. Makalemize konu olan kalenin duvarları ağır doğa şartlarına ve define meraklılarının kazılarına maruz kalmış ve yok olmanın eşiğine gelmiştir. Kümbetler ise daha vahim durumdadır.
Anadolu Selçuklu Devletine bağlı bir beylik olan Danişmendliler tahmini 1142 – 1171 tarihleri arasında Mesudiye ve çevresinde hakim olmuşlardır.
Anadolu Selçuklu Devletinin 1308 yılında yapılan Kösedağ Savaşında Moğollara yenilmesiyle merkezi yönetimin zayıflaması üzerine Oğuz boylarından olan Hacı Emiroğulları Beyliği bölgede egemen olmuştur. Hacı Emiroğulları Beyi Süleyman’ın güçlü bir orduyla Mesudiye’den başlayarak Ordu sahillerine kadar indiği ve buradan Giresun üzerine yürüyerek Giresun’u fethettiğine tarihi kaynaklarda sıklıkla rastlanmaktadır.
Hacı Emiroğulları Beyliği’nin o dönemde Mesudiye’nin coğrafi konumunun farkına vardıkları Sivas ve Tokat illeri başta olmak üzere İç Anadolu’dan Karadeniz’e geçiş güzergâhında bulunmasının önemini kavradığı anlaşılmaktadır. Bu dönemde İç Anadolu’dan Karadeniz’e güvenli bir ticaret yolu oluşturulmuştur. Bu yol üzerinde hanlar, hamamlar, çeşmeler, köprüler ve geçici kaleler kurularak bölgeye gelen kervanların güvenliği sağlanmıştır.
Hacı Emiroğulları Beyliği Rum ve Ermeni ustaların altın, gümüş, demir, bakır, kurşun ve kalay gibi madenleri işlemedeki ustalıklarının önemini kavramışlar ve bu madenlerden üretilen takı, ev eşyaları, tarımsal aletler ve askeri silahların İç Anadolu ve Karadeniz pazarlarına taşınmasını sağlamışlardır. İç Anadolu’nun ve Karadeniz’in zengin tarım alanlarında yetiştirilen arpa, buğday, pirinç, nohut, fasulye, patates, mısır gibi tarımsal ürünlerin pazarlara ulaştırılmasında, büyük ve küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi ve pazarlanmasında önemli roller oynamışlardır. Hayati öneme sahip tuz ve baharat ticaretinin toprakları üzerinden geçişini kolaylaştırmış, sınırları içerisinde kalan Baharat Yolunda güvenli bir şekilde ticaret yapılmasını sağlayarak vergi gelirlerini arttırmışlardır. Kısa sürede Hacı Emiroğulları Beyliği zenginleşip askeri kapasitesini arttırarak bölgesel bir güç haline gelmiştir. Bu dönemde Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamiyet’in Karadeniz’de ve İç Anadolu’da hızlı bir şekilde yayılmasına öncülük etmişlerdir.
Yaptığım gezi gözlem araştırmalarım neticesinde, Mesudiye Kale Köyü’nde bulunan kümbetlerde salgın hastalıkların izlerini taşıyan toplu mezarlara rastlamış bulunmaktayım. Ticaretin ve insan ilişkilerinin yoğunlaşması bölgeler arası geçişlerin sıklaşması ticari anlamda zenginleşmeyi beraberinde getirmiştir. Lakin bu toplumsal yakınlaşmalar başka bir felaketin de habercisi olmuştur. Kale Köyü’nün en hareketli olduğu dönemlerde Ortaçağın korkulan rüyası olan Asya, Avrupa ve Anadolu’yu kasıp kavuran o dönemlerde kara ölüm diye adlandırılan ve bir çok toplumu yok olmanın eşiğine getiren veba hastalığı ticaretin yoğun olduğu Kale Köyü’ne de ulaşmış ve bu korkunç hastalığın gölgesinde toplu ölümler ortaya çıkmıştır. Bu durum ticaretin azalmasına ve beyliğin zayıflamasına neden olmuştur.
Kale Köyü’ nün hak ettiği değeri kazanabilmesi için, köyde bulunan kale ve kümbetlerin Kültür Bakanlığı envanterine dahil edilmesi, restorasyon çalışmalarının yapılması, koruma projelerinin oluşturulması, turizme açılması için ülke çapında etkinliklerle tanıtım kampanyaları yapılması gerekmektedir.
Asırlar önce ticaret ve girişimcilikte öncü olan, Karadeniz ve İç Anadolu’nun iktisadi değerlerinin önemini kavrayan, askeri ve ekonomik açıdan çok iyi organize olmayı başararak bu güçle başta Mesudiye çevresi olmak üzere, Karadeniz ve İç Anadolu’nun büyük bir bölümünün Türkleşmesinde, İslamiyetin yayılmasında önemli katkılarda bulunan, Mesudiye’mize Altın Çağını yaşatan Hacı Emiroğulları Beyliği olmak üzere nice geçmiş ecdadımızın ruhları şad, mekânları cennet olsun.
Mesudiye ve çevre köylerinin Ekonomik kalkınma ve refahı yakalamasının anahtarı Kale Köyü ve Hacı Emiroğulları Beyliğinin ticari, ekonomik ve askeri başarılarının iyi araştırılıp tarih sahnesinde kaybolan bilgi ve deneyimlerinin bilimsel çevrelerce aydınlatılmasıyla mümkün olacaktır.
Unutmayalım ki tarih tekerrürden ibarettir.
Saygılarımla.
Oğuz KARADUMAN
okaraduman5278@hotmail.com
 Kale Köyü Kalesi Genel görünümü
 Hacı emiroğullarına dönemine ait Mezar taşı
 Kale Köyü yol üzeri işaret levhaları
 Kale köyü kalesi tahrip olan duvarlar
|
||||
|
|
